ЧЕТВРТИ ВСЕЛЕНСКИ СОБОР 2 ДЕЛ

Предсоборските одлуки на императорот биле заклучени со негово послание до самиот собор. Со посланието на ваков начин го објаснува свикувањето на соборот: „бидејќи богољубезниот епископ Флавијан сакаше да го започне прашањето за светата вера против најуважениот архимандрит Евтих, ние би сакале да застанеме на патот на настанатиот неред зошто доволно сме втемелени во православната вера каква ни е предадена од светите отци кои беа во Никеја и каква е потврдена на соборот одржан во Ефес. Но иако многу пати сме го убедувале најблаггоќестивиот епископ да се откаже од таквото испрашување, за тоа не стане причина за неред по целата вселена, тој сепак не се согласи. Просудувајќи дека не е безопасно без вашиот свет собор и без предстојниците на светите цркви да се спроведе такво испрашување за верата, сметавме дека е неопходно да се соберат вашите светости за да го откорнете целиот ѓаволски корен од светите цркви и да ги исфрлите оние кои ревнуваат за богохулството на безбожникот Несториј или оние кои му се налконети и неповредливоста на православната вера да ја направите навистина непоколеблива, зошто целата наша надеж и силата на нашата империја зависат од православната вера во Бога и од вашите свети молитви“.
Во непогодни услови за заштита на православната вистина, соборот бил отворен на 8 август 449 година во Ефес. Неговите заседувања се одвивале во храмот на Пресвета Дева Марија, како и заседанијата на Третиот Вселенски собор. Бројот на учесниците нс соборот бил меѓу 122 и 130. На соборот не било дозволено читањето на посланието на папата Лав Велики, бидејќи тоа не било во прилог на Евтих Диоскор, зошто било насочено против нивните еретички учења.
Своите објаснувања на соборот Евтих ги почнал со зборови кои покажувале дека во отците на соборот тој видел свои истомисленици: „јас самиот себе се предадов на Отецот и Синот и Светиот Дух и вас ве имам за свои сведоци на верата, за која, заедно со вас, се подвизував“. Потоа на отците две пишани дела кои го содржеле неговото иповедување на верта. Евтих во целина го наведува Никејскиот символ и додава дека тој тврдо се држи до одлуката на Никејскиот и Ефескиот собор и дека ги проколнува еретиците. По таквото исповедување следеле неколку Евтихови жалби против епископот Флавијан и Константинаполскиот собор божем Евсевиј Дорилејски, обвинувајќи го на соборот за ерес, не укажал на ересот директно и одредено, дека соборот, кој бил запознат со неговиот завет дека не го напушта манастирот, сепак упорно го повикувал да доаѓа на судски расправи сакајќи да го осуди како човек непослушен на Црквата зошто не се отповикува на соборските повици, дека на самиот собор не му пружиле можност да зборува во своја одбрана, туку веднаш бил наклеветен и дека актите на Константинаполскиот собор подоцна биле преправени на негова штета.
Архиепископ Флавијан, обвинет од страна на Евтих, побарал на соборот најпрво да се повика Евсевиј Дорилејски за да ги изложи точките на обвинувањето против Евтих. Но императоровиот службеник тоа не го дозволил, повикувајќи се на наредбата на императорот дека Евтиховите судии (од Константинаполскиот собор) треба да останат меѓу обвинетите и дека немаат право на глас. Наместо да се исполни барањето на Флавијан, тој наредил да се прочитаат и да се претресат актите на Константинополскиот собор од 448 година.
При читањето на тие акти, сосема јасно се покажала еретичноста (монофизитството) на председавачот на соборот, Диоскор, и поголемиот дел од присутните епископи. Кога во читањето дошло до прашањето кое Евсевиј на Константинаполскиот собор му го поставил на Евтих: „исповедуваш ли ти две природи по вопотувањето“? Многумина од учесниците на овој собор повикале: „ Фатете го и запалете го Евсевиј (Дорилејски), нека гори жив, нека биде раздвоен како што го разделувал Христа“ Гледајќи дека се слуќи пресврт на настаните поволен за себе, еден од службениците на императорот им се обратил на епископите со прашањето: „дали за вас е поднослив тој израз две природи по воплорувањето?“ „Анатема на оној кој така зборува“, одговорил соборот. Така на овој безакон собор монофизитската ерес била прогласена за вистина, а православието погазено. Освен тоа, Евтих, како главен поборник на монофизитската ерес, бил прогласен за православен и вратен во достоинство на архимандрит и во чин на презвитер.
Сега дошло на ред судењето на Флавијан, архиепископ Константинополски. Сопред однапред подготвен план, некако во тоа време од Евтиховиот манастир на соборот пристигнала група на монаси со писмена молба која ги содржела најнеправедните оптужби на сметка на архиепископ. „ Флавијан го опсипувал со клевети и хули кон нашиот пастир Евтих и под изговор на побожност покренал неправедна оптужба против него, а нам ни нареди да го избегнуваме својот пастир и да не зборуваме со него, додека за манастирскиот имот, под изговор да се помогне на сиромашните, наредил да се чуа за него зошто тргувал со него. Затоа, се заклучува во молбата, го молиме светиот собор да се сожали над нас, кои претрпевме таква неправедна казна, да ни се врати црковното општење, кое ни е одземено и него, кој тоа го направи (т.е. Флавијан) да се казни заради таа што неправедно ни судел“. Од 300 монаси од Евтиховиот манастир молбата ја потпишале само 35, така што тука работата, без сомнение, не била сосема чиста. Соборот ги примил монасите во црковно општење, а нивната молба му прижила на Диоскор добра основа за понатамошни сплетки против недолжниот Константинополски архиепископ.
Така монофизитската ерес однесе оствари победа над вистината на православието, по пат на неправда и насилство. Темни облаци на ересот се надвисиле речиси над целиот Исток. Сепак Господ не задоцнил да дојде на помош на Својата Црква преку Својот достоен служител, свети Лав Велики. Кога од ѓаконот Илариј и од архиепископот Флавијан добил извештај за делата на „разбојничкиот“ собор, Лав Велики се обратил на императорот Теодосиј и неговата сестра Пулхерија со послание во кое укажал на неопходното свикување на нов Вселенски собор „кој сите направени неправди да ги поништи така да веќе да нема никакви сомневања по прашањето на верата, ниту поделба во љубовта“. Исто така свети Лав со две посланија се обратил на клирот и народот на Константинопол: „Кој мисли монофизитски – советувал во своите посланија ревносниот борец за православието- тој влегува во заедница со Арија, на кого многу му годи тоа злобно учење кое ја порекнува човечка природа во Бога Логосот… Кој не ја признава човечката природа, која Единородниот Син Божји ја прими во утробата на Ќерката Давидова, тој се одвојува себеси од секоја тајна на верата христијанска и не познавајќи го Женикот (Христа), не ја познава ни Невестата (Црквата), ниту може да биде учесник во братската гозба (спасението). Телото Христово е покров на Логосот, во него се облекува секој кој го исповеда Логосот. А кој се срами и отфрла како да е недостојно (телото Негово), тој не може да добие од Него никаков украс, дури ни кога таков би пристапил на царската слава и дрско се придружи на свештената вечера. Впрочем, како злобен собеседник тој не може да се сокрие од строгоста Царева, туку како што посведочи Господ, туку ќе биде со врзани раце и со нога фрлен во најдлабоката темнина, каде ќе има плач и чкртање со забите (Мт 22, 13). Затоа, кој не го исповедува човечкото тело во Христа, тој самиот признава дека е недостоен за тајната на воплотувањето и не може да има учество во таа тајна“. “Не ли мислите, возљубени-се обратил светиот папа со зборови на охрабрување на источните цркви – дека над светата Црква сега нема или дека во иднината нема да има Боженствена Промисла. Чистотата на верата засветува токму тогаш кога од неа се одвојуваат примесите на заблудата. Провидението секогаш на своите им ја покажува неопходната помош“. И Семоќниот, Главата на Црквата, не се премислуваше да го покаже оправдувањето на таквата вера во Неговата промислителска дејност: императорот теодосиј, заштитиник на монофизитите, наскоро умрел. Неговото место, во август 450 година, по избор на војската и сенатот, го зазел војсководачот Маркијан, човек длабоко верен на православието. Тој наскоро се оженил со Пулхерија, сестрата на Теодосиј, исто така позната по својата ревност за православието. Црковните работи добија нов тек во корист на православните. Идејата на Лав Велики за свикување на нов вселенски собор почна да се остварува. Соборот бил свикан во Никеја, а потоа, за императорот полесно да може да ја следи неговата работа, бил преместен во Халкидон, кој од Константинопол бил одвоен само со Босфорскиот проток. Тука соборот бил отворен на 8 октомври во величенствениот и простран храм на Светата маченица Евтимија. Бројот на отците бил многу голем, меѓу 600 и 630, колку што не било на ниту еден од дотогашните собори. Најугледните негови учесници биле: архиепископот Константинополски Анатолиј, архиепископот Антиохиски Максим, архиепископот Ерусалимски Јувеналиј, епископот кападокиски Таласиј и пратеници на папата, епископите Пасхазин и Лукентие и презвитерот Бонифатие. Присутни биле и бројни воени и граѓански службеници, који пак не можеле да земат учество во разгледувањето на чисто црковните работи, како на пример во случај на суд над епископ.
Работата на Четвртиот Вселенски собор се состоела 1) во суд над „разбојничкиот’ собор од 449 година и главата на тој собор Диоскор Александриски и 2) во изнесување на вистинското вероучење за соединувањето на двете природи во Лицето на Богочовекот.
1) Веќе на првото заседание на соборот на 8 октомври, на инсистирање на папските претставници, Диоскор Александриски морал да го напушти своето место меѓу епископите, да седне во средина, како обвинет и бил лишен од правото на глас. Тогаш во својство на тужител истапил Евсевиј Дорилејски, кој многу претрпел на „разбојничкиот“ собор. „Мене ме навреди Диоскор, изјави Евсевиј, ја навреди верата, го уби епископот Флавијан и неправедно, заедно со мене, го осуди. Заповедајте мојата молба да се прими“. Во таа молба Диоскор бил обвинет главно заради тоа што „собирјќи задивена голема група на народ и здобивајќи моќ преку пари, ја понижи колку што можел верата на православните и ја утврди безбожноста на монахот Евтих“. „Бидејќи неговото (Диоскоровото) втурнување на верата и на нас, т.е. на самиот Евсевиј и на Флавијан, беше големо, затоа молам на Диоскор му биде наредено да се брани од она за што го обвинуваме“. Почна преиспитувањето на работата на Константинополскиот собор од 448 година и Ефескиот „разбојнички“ собор. Читањето на актите на „разбојничкиот“ собор било прекинато кога на ред дошол нам познатиот императосрки указ со кој на Теодорит Кирски условно му се дозволува присуство на соборот ако самиот собор тоа го бара од него. По тоа потсетување на Теодорит Кирски му било поставено барање овој ревносен заштитник на православието од монофизитите да се повика на соборско заседавање. Неговото појавување предизвикала права бура меѓу отците: еден од нив, следбеник на Диоскор, викале Теодорит да се отстрани; другите пак, заштитниците на праволсавието, барале Диоскор да се отстрани. Викотницата меѓу двете страни предизвикала голема бука која успеале да ја стивнат службениците и сенаторите кога на виновниците на нередите им се обратиле со следниве зборови: „Во името на Господ! Не попречувајте го понатамошното сослушување, дозволете да се прочита се по ред“. Кога дочле до императорскиот указ, со кој Диоскор бил поставен за председавач на соборот, и кога Диоскор се обидел дел од одговорноста за незаконитите дела на соборот да ја префрли од себе на епископите Јувеналиј и Таласиј, на целиот собор и на императорот, епископите на Антиохиската област изјавиле дека „со осудата на епископот Флавијан и епископот Евсевиј на соборот во Ефес не бил согласен никој од православните епископи. Беше направено насилство и со сила го потпишавме докуметот на кој подоцна била додадена и осудата на епископите. Нам ни се закануваа со осуда и со прогонство. Наоколу стоеја војници со плаки и мечеви што кај нас предизвика страв – каков е тој собор каде има палки и мечеви? Војниците ги симнаа од позициите Флавијан и Евсевиј пред она што го направивме, а го направивме од страв“. Оваа заедничка изјава за насилствата и заплашувањата кои ги вршел Диоскор, ја потврдија Ефескиот епископ Стефан, Клаудиополскиот епископ Теодор, епископот на Селеукија Исавриска Василиј, со појаснување на некои детали кои предизвикале нарушување на праведноста. Според изјави на многумина, исто така се покажало дека Диоскор „намерно го спречил“ читањето на посланието на папата Лав, иако тој „седум пати пред сите се заколнал дека ќе нареди да се прочита“. Како што продолжувало читањето на актот на Ефескиот собор и како на виделина излегувале нови и нови злоупотреби на Диоскор кои во целост го осветлиле злосторството на неговите постапки, епископите кои учествувале во работата на Ефескиот собор и кои во поголема или помала мера биле одговорни за неговите безакони дела, длабоко се каеле заради својот грев и многу пати пред соборот извикувале: „молиме за простување“! Само Диоскор со неколкумина египетски епископи упорно останувале во ерес, дури и отворено, пред целиот собор ги изнел своите еретички монофизитски погледи.
Уверувајќи се во злоупотребата на „разбојничкиот“ собор, отците на Четвртиот Вселенски собор пресудија поголемиот дел од учесниците на овој „разбојнички собор“, заради нивното искрено покајување, не бил лишен од епископските чинови. Пресудата отците ја дочекале со извици на одушевување. Случајот на Диоскор бил разгледан посебно на заседанието на 13 октомври. Соборот сите молби против него ги прими и донесе одлука да се свика Диоскор и тој лично да одговори на обвинувањата. Не одповикувајќи се на три повици, Диоскор се правдал со разни причини и затоа пресудата била донесена во негово отсуство. Соборот донел одлука дека тој заслужил осуда која ја пропишуваат каноните за непокорените. Диоскор бил симнат од позицијата, а императорот ја потврдил одлуката на соборот. Потоа Диоскор бил протеран во градот Гангри.
2) Разгледувањето на прашањето за соединувањето на двете природи во исуса Христа отците на соборот го започнале кога на соборот му било предложено да се состави ново исповедување на верата, со кое ќе се отстрани лажното учење на монофизитите и на сите да им донесе мир. Во размената на мислењата во врска со тој предлог, после неколку маќни несогласувања, соборот еднодушно го прифати решението да се прочитаат некои дела на соборите и отците на Црквата во кои особено јасно била изложена вистината на праволсвието. Пред се бил прочитан Никејскиот символ на верата на кое отците извикале: „Тоа е верата на православните! Сите така веруваме, во таа вера сме крстени и во неа крштеваме. Сите така веруваме!“ Исто така биле прочитани и делата на свети Кирил Александриски, посланието на свети Кирил до Несториј и познаттото послание на светиот отец напишано по воспоставувањето на унијата („Томос на соединувањето“). Читањето на делата на свети Кирил било прекинувано со извици: „Така веруваме! Како Кирил, така веруваме!“ Потоа била прочитано окружното послание на свети Лав Велики кое било прекинувано од некои епископи зошто не се согласувале, но потоа тие сепак го прифатиле. Потоа биле читани делови од отечките дела во кои, како и во посланието на Лав Велики, особено било изразено учењето за полнотата на двете природи во Христа. Така читале од делото на Илариј Пуатерски (366година) : „Гледаш ли дека Христос се исповедува како Бог и човек, така да смртта се припишува на човекот, а воскресението на телото се припишува на Бог. Природата на Бога препознај ја во силата на воскресението, човечкиот поредок сфати го во смртта. Запомни дека Христос е едното и другото„; од делото на Григориј Богослов се читало:„ од Девата произлезе Бог, еден од двата спротивставени меѓу себе тело и Дух, од кои едното е вознесено во Боженственото достоинство, а другото дало благодат на обожување“; „вистина, Тој е испратен, но како човек зошто во него имало двојна природа; затоа се заморувал, огладнувал, ожеднувал и се подвизувал и плачел по законот на човечкото тело“. Меѓу извадоците од делата на Св. Амвросиј Медиолански, покрај останатото било прочитано и ова: „да го задржиме разликувањето на Боженственото и телото. И во едното и во другото зборува Синот Божји, зошто во Него е и едната и другата природа. Истото го зборува Тој, но не на ист начин. Забележи кај Него во еден момент слава На Бога, а во друг момент страдање на човек. Како Бог, Тој зборува за Боженственото, зошто Тој е Логос Божји; како човек зборува за човечкото, зошто зборува во таа (човечка) природа“. Од делата на Свети Јован Златоуст за читање било избрано следното место: „значи Тој ги принесе основите на нашата природа на Отецот. Отецот, заради високото достоинство на Оној Кој ги принесува, и заради чистотата на Принесениот, го примил дарот (Него) со сопствените раце, го направил соучесник на Својот Престол, дури и повеќе од тоа-го ставил на десната страна од Себе“. На крајот пред соборот биле читани извадоци од делото на Свети Кирил „За очовечувањето“ и следниве изреки на светиот отец: „Тој (т.е. Христос) се јави на земјата не останувајќи она што бил, туку ја примил нашата човека природа, совршена во својата смисла“; „она што се населува обично се сфаќа како едно во друго, т.е. Боженствената природа во човечката не претрпе мешање или слевање или претворање во она што порано не била. Зошто она за што се кажува дека пребива во другото, не станало тоа во кое се населило, напротив, се смета за различно во различно.“
Конечно, соборот пристапи на составување на вероисповедувањето за да го објави православното учење за Богочовекот. При тоа „имало многу конфликти, дискусии, недоверби, но ништо од тоа не му попречи на соборот да се заврши онака како што се посакуваше: да прогласи најчисто учење за Богочовекот. Но на соборот и понатаму се случуваа конфликти за двете природи на Христос. Сепак, она што изгледало течко достапно на човечките сили, тоа по благодатта на Светиот Дух, е остварено на наједноставен начин. Императорските службеници ги повториле своите зборови „и на соборот завладеала најпотполно посакувана најсвета еднодушност“. „Диоскор велел: од две природи примам, но двете природи не ги примам. А свети Лав Велики велел дека во Христа се две природи соединети неслиено, неизменето и неразделно во еден Единороден Син, Спасител наш. Значи: кого го следите, Лав или Диоскор?“ Отците на соборот едноглсно одговориле: „Како Лав веруваме! Оние кои противрекуваат се следбеници на Евтих! Лав се изложи православно!“ Исоритувајќи ја таа еднодушност, службениците предложиле во вероисповедувањето да се внесе мислењето на Лав Велики, дека во Христа се две природи соединети неслиено, неизменето и неразделно. Тој предлог бил прифатен без приговор. Истовремено, на општо барање, била избрана комисија составена од епископи претствници на најзначајните области кои за кратко време се оддалечиле од соборот за да направат измени во вероисповедувањето. По враќање на членовите на комисијата, со еднодушно одушевување, бил прочитан оросот на верата на Халкидонскиот собор.
Овој документ, прочуен во историјата на христијанството, се состои од опширен увод и кратко исповедување на верата. Во воведот е укажано на оние догматски дела на христијанската Црква, кои мора да ги признае секој верник која навистина сака, а не само по име, да биде православен. Тука беше истакнат Никејскиот символ, потоа Константинаполскиот символ од Вториот Вселенски собор, за кој се зборува со особени пофалби и уважување. Така „Константинаполскиот символ конечно, после бури на спорови и несогласици за него, благодарејќи на Халкидонскиот собор, влезе во тивкото пристаниште“. Со оросот на верата се потврдени одредбите на Третиот Вселенски собор за кого се уште се водат спорови дали е или не е вселенски. Во продолжение на изложувањето на верата се издвојуваат следните светоотечки дела кои имаат големо значење за решавање на прашањата за личноста на Богочовекот: посланието на свети Кирил Александриски до Несториј, прочитано на Константинаполскиот собор во 448 година и неговиот „Томос на соединување“, напишан по воспоставувањето на унијата. На тој начин светите отци кои биле за унијата „без причина не пострадале од разбојничкиот собор, нивната крв извикувала кон небото, а Духот Свети преку устите на отците го благословил нивното дело и ги наградил нивните напори“. После делото на Свети Кирил, изложувањето на верата најпофално се изразува кон окружното послание на Свети Лав Велики.
А по тој вовед следело изложувањето на верата на Четвртиот Вселенски собор во Халкидон:
„Според светите отци, сите согласно учиме да исповедуваме еден ист Син, Господ наш Исус Христос, совршен во Боженствена и совршен во човечка природа, вистински Бог и вистински човек, од разумна душа и тело, едносуштен на Отецот по Боженствена и Нему ист едносуштен на нас по човечка природа, во се подобен на нас, освен во гревот, роден пред векови од Отецот по Боженствена природа, а во последните денови заради нас и заради нашето спасение од Марија Дева, Богородица по човечка природа, еден ист Христос, Син на Господ, Единороден во две природи неслиено, неизменето, неразделно, така да со соединувањето воопшто не се нарушува разликувањето на двете природи, туку со тоа повеќе се чува сојството на секоја природа и соединувањето во едно Лице, во еден Ипостас, не во две лица раздвоено или разделено, туку на еден ист Син, Единороден, Бог Логос, Господ Исус Христос, како што во старите времиња пророците учеле за Него и како Самиот Господ Исус Христос не научи и како символот од тогаш ни предаде:“
Отците на соборот својата еднодушна согласност со символот ја изразиле со извикување: „тоа е верата на отците! Нека архиепископите веднаш потпишат; нека тоа што е добро одредено не трпи одложување. Со таа вера сите се согласуваме. Сите така мислиме!“
За воспоставувањето на вероисповеста отците на соборот го известиле императорот за особениот акт кој изгледал вака:
„Послание од Халкидонскиот собор до императорите Валентинијан и Маркијан.
До најпобожните, најблаговерните и најхристијанските императори, победници и триумфиратори, светиот и велик собор, по благодат Божја и ваша заповед, се собра во градот Халкидон. Господ ја испрати вашата побожност како најдобар лекар на страдањата на вселената за да ги исцелите со соодветни лекови. И вие, прифаќајќи го Боженственото одредување, пред сите други, покажавте долична грижа за Црквата, препишувајќи на преосвештениците лек на согласност. Зошто, собирајќи не од сите страни, ги употребивте сите средства за да ги уништите постоечките несогласувања и го утврдивте учењето на светоотечката вера. А ние, размислувајќи и пронаоѓајќи причина за бурата која се крена по вселената, најдовме дека виновник на таа сфера е Диоскор, поранешен епископ Александриски. Како прво затоа што забрани пред најпочитуваните епископи собрани во Ефес да се прочита посланието на најсветиот архиепископ на стариот Рим, Лав, упатено како блажен спомен на Флавијан, поранешен епископ на Константинопол, и тоа откако ветил и повеќе пати се заколнал, а тоа го знаеме зошто бевме присутни. Како второ, затоа што Евтих, болен од безбожноста на Манихеј, незаконски го вратил како свештенството така и управата над монасите, пред соборската одлука, и тогаш, кога најсветиот и најблажениот атхиепископ на Рим, Лав, во споматото послание, му одредил што треба и го осудил злобното учење на Евтих, кој велел: „исповедувам две природи на нашиот Господ исус Христос пред соединувањето, а по соединувањето само една природа“.
Понатаму, затоа што нанесе навреди на најбогољубезниот епископ Евсевиј, што своеволно примил во општење некои кои на различни собори биле осудени, иако светите правила пропишуваат дека оние кои едните ги лишиле од општење, другите не треба да ги примаат во општење. Тој можел да добие простување за тие и таквите престапи, доколку со соодветно покајување побарал лек од овој вселенски собор. Но бидејќи тој без срам и понатаму војувал и против самиот апостолски престол и се обидувал да состави грамата на оддалечувања против најсветиот и најблажениот папа Лав, зошто не сакал да одговори на обвинувањата кои против него биле насочени целосно презирајќи ги, а ги презрел и трите повици да се јави пред праведниот вселенски собор, соборот го лиши од свештенското и епископското достоинство. Ова претставувало за останатите пример на поредок и строгост, зошто Боженствениот закон наредува велејќи: Исфрлете го злобниот меѓу вас самите (1. Кор. 5, 13). Што може да биде погрдо од оној кој греши во таквите работи, кој ги гази Боженствените канони, од оној кој со бранови и бура ја исполнува целата вселена, кој ги крши деловите на Црквата и меѓусебно ги раскарува? За тоа ја известуваме вашата побожна власт, да го разгледате и неговото злосторство и чистотата на оправданата пресуда изречена над него како пред Лицето Божје. Ние сме уверени дека и вие, најпобожни и најхристијански императори, ќе се согласите со нас. Знаеме каков страв влева кај злите вашата чесна власт и каква грижа покажувате за црковниот мир зошто сме поучени од искуството. А со цел вашата најхристијанска влчаст појасно да сфати што е точно и согласно со светите птравила и со волјата Божја одредено, на ова послание ги додадовме и соборските акти со потписи од сите нас“.
Оросот на верата е воспоставен и прочитан на соборот во недела на 22 октомври 451 гофина. На следното, шесто заседание, на 25 октомври, оросот на верата свечено бил објавен во присуство на императорот Маркијан, императорката Пулхерија и голем број дворски службеници. Тоа радосно заседание императорот го отворил со беседа упатена до отците на соборот, на која , меѓу останатото рекол: „неодамна се појавиле некои кои заради алчност и злобни склоности измислувале секакви работи и пред луѓето излагале учења исполнети со грозни заблуди. Сакајќи да го излечиме тоа зло, го свикавме вашиот свет собор уверени дека од вашите напори ќе произлезе најголем успех во делата на утврдување на Богопочитувањето, така да ќе се отстрани темнината која лежела во умот на заблудените луѓе. Нака се покаже вистината. Ние одлушивме да присуствуваме на соборот не затоа да покажеме моќ, туку да ги потврдиме соборските дела, земајќи го како пример блажениот спомен на Константин“. Беседата на императорот отците го проследиле со радосни извици, а потоа уследило читањето на оросот на верата, после што господарот ги запрашал отците: „нека светиот собор каже дали со согласност на сите епископи сега е прогласен прочитаниот орос на верата?“ „Сите така веруваме, се слушнал одговор, сите така мислиме! На Маркијан, новиот Константин, новиот Павле, новиот Давид: за многу години! Вие сте мир на вселената; вие сте светлото на православието; Господи, сочувај ги светлата на вселената! Пулхерија, нова Елена! На Несториј, Евтих и Диоскор анатема! Светата Троица ги исфрли овие троица!“
По свеченото утврдување на оросот на верата на Четвртиот Вселенски собор, императорот Маркијан издал неколку укази насочени кон пресекување на ересот и кон зајакнување на православното учење. Но таквите укази не можеле да го прекинат немирот во Црквата кој во разни краеви продолжувал и по Халкидонскиот собор. Задачата за конечно смирување на Црквата, потресена од споровите за двете природи во Христа, го зема на себе следниот, Петти Вселенски собор.
Споменот на Четвртиот Вселенски собор Православната Црква го слави на 16 јули.