ТИ ШТО ГО БАРАШ БОЖЈИОТ МИР

КАКО ДА ЖИВЕЕМЕ ВО ОТШЕЛНИЧКИОТ ЖИВОТ
СЕКОЈ ЕДЕН САМ СИ ГО НОСИ КРСТОТ
1. Ги предавам овие правила, кои низ мојата уста ги изрекол Господ, за оние кои сакаат да го земат тешкото иго на отшелништвото. Тие треба да се потчинат на овие заповеди. Оној, пак, кој ќе наруши барем една од нив, ќе се нарече намал во Царството небеско (Мт. 5, 19).
И. Надворешно однесување и надворешен поредок на животот
а) Оддалечување од светот и од соживотот со луѓето
2. Кој сака да се спаси (во образот на животот надвор од овој свет) нека не останува во својот до ми нека не живее во градот во кој грешел. Исто така тој не треба да ги посетува своите родители и роднини по тело, бидејќи тоа е штетно за душата и ги нарушува плодовите на животот.
3. Не се враќај во градот во кој некогаш си грешел на Бога.
4. Не оди да видиш како живеат твоите роднини, ниту им дозволувај да видат како ти живееш. Воопшто не се гледај со нив.
б) Избор на пустиножителство
5. Духовните отци наши тврдат дека пустината е најправилното место за размислување за смртта и најпогодно скривалиште од светските работи кои пружаат покој на телото.
6. Оној кој живее во пустина и безмолствува, избавен е од три борби: од борбата (која доаѓа) преку чувството за слух, од борбата (која доаѓа) преку јазикот и од борбата (која доаѓа) преку гледање на она што може да го рани срцето.
7. Чувај се да не те измами помислата дека пустината е место на ладовина (т.е. на немарност).
в) Осаменост во ќелија
8. Оддалечувајќи се од светскиот метеж, осами се и ќе станеш странец. За тебе селењето во ќелија ќе биде еднакво на патување во туѓа земја.
9. Каде ид а излезеш, погрижи се што побрзо да се вратиш во својата осаменост за да се предадеш ма своите молитви.
10. Кога ќе појдеш на жетва (т.е. на некоја работа), не се задржувај долго, туку што побрзо врати се во својата самотија.
11. При посета на својот брат, немој долго да се задржиш во неговата ќелија.
г) Работа и поредок во ќелија
12. Престојувајќи во својата ќелија, бави се со овие три работи: ракотворби, читање на Псалмите и молитвите.
13. Кога пребиваш во ќелијата, бави се со читање на Писмото, молитви кон Бога и со работа.
14. Секој ден пости до деветиот час (1), освен сабота и недела. Кога ќе дојде деветиот час, влези во својата одаја и пред јадењето кажи своја молитва. По јадењето, наизменично малку читај, малку моли се.
д) Молитви и коленопреклонување
15. Врши ги молитвите во одредени часови и не пропуштај ниту една, за да не даваш одговор за тоа.
16. Врши ја својата ноќна молитва пред да тргнеш во црква.
17. Секогаш моли се во својата ќелија пред да тргнеш во црква.
18. Воопшто, пред и по молитвите со братството, секогаШ моли се во својата ќелија. Никогаш немој да бидеш мрзлив за да го направиш тоа.
19. Почесто паѓај на колена и не биди мрзлив тоад а го направиш, за да не умреш со зла смрт.
20. Кога се молиш, не биди мрзлив, зошто молитвата на мрзливиот е празнословие.
21. На молитва и на сеќавање на Бога, согласно со заветот на монаштвото и значењето на своето одело, биди како птица која лесно и високо полетува.
ѓ) Читање и богоразмислување
22. Секогаш имај желба да го читаш Писмото. Тоа ќе те истргне од нечистотијата (т.е. растер нечистите мисли).
23. Божјото милосрдие ќе биде со тебе доколку со усрдност се бавиш со читање на Писмото и исполнување на заповедите.
24. Размислувај за делата Божј ии не биди мрзлив за молитва.
25. Монахот кој седи во својата ќелија со затворена уста, а не се сеЌава на Бога, личи на разурната куќа надвор од град која е секогаш исполнета со нечистотија. Секој кој ќе помисли да го изнесе ѓубрето од својата куќа (без размислување) таму го носи. (т.е. тој молчи со устата, а со умот фантазира. Тој попуштан а лошите помисли и се занесува со срцето – што претставува гревовно ѓубре кои демоните го фрлаат во душата).
е) Рачната работа и трудот воопшто
26. Телото треба да се совладува и заморува со друг труд.
27. Одреди си себеси некој умерен труд во ќелијата и срцето Ќе ти биде смирено.
28. Принудувај се себеси на рачна работа, за да во тебе се всели стравот од Бога.
29. Сакај го трудот на рачната работа, па на тебе ќе се симне стравот Божји.
30. Седејќи во ќелија, фати се за работа, а името Господово не пуштај го од себе, туку постојано држи го во умот свој. Поучувај се во тоа име во своето срце и фали го со јазикот свој, велејќи: Господи Исусе Христе, помилувај ме, или Господе мој, Исусе Христе, помилувај ме, испрати ми ја Својата помош, или Те фала, Господи мој, Исусе Христе.
ж) Храна
31. Едно (и исто време) одреди за храна заради поткрепа на своето тело, а не заради наслада.
32. Употребувај најпроста и најефтина храна.
33. Својот леб јади го во безмолвие и со воздржување, внимавајќи твоето седење (покрај масата) да биде скромно.
34. Не јади до ситост.
35. Немој да бидеш алчен и лаком на јадењето за во тебе да не се обноват поранешните гревови.
36. Во среда и петок не го разрешувај постот
37. Месо воопшто немој да јадеш.
38. Не приоѓај на место каде се точи вино.
39. На собори и гозби (т.е. општи трпези) не се брзај.
40. Ако дојдеш на место каде е подготвена општа трпеза, јади умерено и принеси благодарност на Бога.
41. Вино немој да пиеш повеќе од три чаши, освен при тешки болести.
42. Немој веднаш да пружиш рака кон она што се ставе пред тебе.
43. Ако си млад, немој да пружаш рака пред другите, зошто тоа не е скромно.
з) Сон
44. Спиј малку и умерено и ангелите ќе те посетат.
45. Кога си здрав, не го вади појасот (за време на спињето).
46. Кога ќе легнеш, не ги ставај рацете меѓу нозете за да не грешиш и незнаејќи.
и) Облека
47. Ден и ноќ биди во својата мантија и во својата одежда како окован и затворен.
48. не облекувај облека со која би можел да се гордееш ид а се фалиш.
49. Чувај ја својата облека за на денот на судот не се најдеш гол меѓу другите.(3)
ј) Главната карактеристика на имотот треба да е – сиромаштво
50. Не стекнувај ништо преку она што ти е потребно.
51. Сиромаштвото на монахот е умереноста во се или во таква состојба во која си задоволен со малку.
52. Повеќе сакај го укорувањето отколку почитувањето, уморот на телото отколку одморот и недостатокот на (потребните) работи отколку изобилието.
к) Црковна богослужба
53. Црковните должности (т.е. грижата за црквата и богослужењето) треба да се довери на верен човек кој се плаши од Бога.
54. Не биди мрзлив да Штом го слушнеш ѕвоното, веднаш да одиш во црква.
55. Не го оставај богослужењето за да не се сопнуваш и паднеш во замка.
56. Во црква немој да зборуваш.
57. Немој во црква да бидеш како за на место каде се собира голем народ (за да во душата не ти биде помрачено и голем број на помисли).
58. Во црквата погребај го својот мртовец (т.е. не се грижи за тоа како Ќе ги уредиш своите земни работи)…
л) Меѓусебни односи
аа) Прво и главно – однос кон ава, духовниот отец, кон старците и воопшто кон искусните
59. Не почнувај никаква работа, без разлика каква е, додека не се посоветуваш со авата на манастирот.
60. Прев авата и пред поголемите од тебе не зборувај многу.
61. Постојано држив о себе дека треба да го слушаш својот отец, па во тебе ќе се всели стравот Божји.
62. Совршенството на твојот подвиг се состои во послушноста. Блазе му на човекот кој од младоста своја го носи бремето Господово, служи и се повинува.
63. Немој да бидеш непослушен, инаку ќе станеш орудије и сад на сите зла и неправди.
64. Со смирение и плач моли го отецот свој да те научи на она што се уште не знаеш, па нема да се засрамиш.
65. Секогаш сеќавај се на она копј те напојува со добро учење. Погрижи се од него да ги дознаеш
животворните заповеди, па благоуспешно ќе го поминеш животот свој по волјата Господова, како што е запишано кај блажениот апостол Павле: “Ова проучувај го, во ова стој, за твојот напредок да се покаже во се (1. Тим. 4, 15).
66. Ако искрено си го навалил вратот под бремето на послушноста, тогаш внимателно слушај што ти се зборува, а потоа свесно извршувај го она што ти е заповедано.
67. Немој да го криеш гревот што си го направил од својот духовен отец.
68. Секојдневно учи се на добра наравственост од постарите.
69. Своите духовни отци сакај ги повеќе од своите родители по тело затоа што тие се грижат за тебе заради Бога.
70. Живеј така за отците на манастирот, кои духовно те родиле, ги израдуваш заради9 својата слава во соборот на светите.
71. Погрижи се благословот на манастирските страци да е на тебе.
72. Не ги откривај на сите своите помисли, туку само на оние кои можат да ја излечат твојата душа.
73. Не ги откривај своите мисли, за да не го соблазниш својот брат.
74. Кон секого биде расположен пријателски, но секој нека не ти биде советник.
бб) Взаемен однос
75. Погрижи се да дојдеш до тоа сите луѓе да те благословуваат.
76. Биди тажен со својот брат и укажи му сочувство (во болката).
77. Ако братот те замоли да му помогнеш, работи со него целиот тој ден.
78. Оние, со кои се дружиш, прво испробај и испитај какви се. Немој на сите д аим се доверуваш зошто светот е полн со итрина. Избери си себе си еден брат кој се плаши од Господа и со него дружи се како со брат. А најдобро ќе биде ако се прилепиш покрај Господ, како син покрај таткото, бидејќи сите луѓе, со мал исклучок, се предале на итрината. Земјата е иполнета со суета, неволји и конфликти.
вв) Однос на постарите кон останатите
79. Ако си престанал да му служиш на гревот, тогаш зборувај во името Господово, поучувајќи ги оние заради кои се хули името Негово. Бидејќи тие се мртви и отсечени од живиот Бог, погрижи се да ги остават своите мртви дела ид а се удостојат да стекнат (вечна) слава.
80. несебично изобличувај и поправај ги своите духовни чеда, зошто од тебе ќе се бара одговор за нивната осуда (т.е. ако се покажат достојни за осуда пред Страшниот Суд).
81. Искарај не штедејќи, но со страв Божји. Не гледај на лицето и одлучувај со зборови на вистина.
82. Ако некој брат дојде и ти ги открие своите мисли, внимавај никому да не му ги кажуваш истите, туку моли се за себе и за него, за Господ да ве спаси и двајцата.
83. Не го отфрлај оној кој бара вера во Христа.
84. Не кажувај поуки на оној кој не ги раскажува.
85. Не поставувај на друг правило кое ти самиот на дело не си го исполнил.
86. Премногу е лошо на друг да му препорачуваш нешто што самиот не го исполнуваш. Од туѓите дела немаме никаква полза.
гг) Однос кон болните
88. Посетувај ги болните и нивните садови наполни ги со вода.
89. Се што можеш, се што ти е одвишок, дај им на болните во манастир.
90. Ако авата те одреди да им служиш на болните, потруди се од сето срце и од Бога ќе добиеш двојна награда, т.е. за послушноста која е извршена со љубов.
дд) Одност кон странците
91. Ако некој брат ти дојде во посета, дури ив о невреме, прими го радосно за тој да Му заблагодари на Бога и за да не се навреди.
92. Ако било кој брат ти дојде на посета, во се смири се пред него, покажи расположение кон него заради Господ и плаши се да не се вознесеш со гордост.
93. Изгледот на твоето лице треба да биде тажно, освен кога ќе ти дојдат браќата – патници. Тогаш на себе земи радосен изглед.
љ) Взаемно општење
94. Биди скромен во сите свои активности.
95. Во твоето однесување меѓу други луѓе однесувај се како сиромашен: не се вознесувај кога со некого разговараш, нити кога пееш химна или пофална песна на Бога. Кога Ќе се најдеш во друштво, твоите зборови нека се прости.
96. Со младо момче не разговарај, ниту пак се дружи. Таквите не ги примај во заедничкиот живот за на ѓаволот не му дадеш место.
97. Со младо момче не воопшто немој да разговараш, зошто ќе ти биде на сопнување.
98. Немој да го земаш за рака братот кој стои до тебе, ниту пак се допирај до неговите образи, без разлика дали е постар или помлад од тебе.
99. Со сите сили оддалечувај се од луѓе кои немаат разум и во совет.
100. Ако сакаш спокен живот, не влегувај во круг на луѓе кои само се грижат за суетни работи. Ако случајно се најдеш во нивно друштво, држи се себеси како д ате нема меѓу нив.
м) Разговорот и воопшто употребата на јазикот
101. Не го повисувај гласот (т.е. молчи во ќелијата), освен при молитвите кои со уставот се назначени.
102. Чувај се од расправии со јазик (воздржи го јазикот).
103. Не зборувај многу за од тебе да не се оддалечи Духот Божји.
104. Големо дело е да се биде молчалив, угледувајќи се на Господ Кој молчеше пред Ирод без разлика на неговиот повик.
105. Кога ќе се сретнеш со верници кои се слични на тебе, повеќе слушај и внимавај што зборуваат со подготвеност да го исполниш она што е спасоносно. Тоа ќе биде многу подобро, отколку и самиот да се сплеткаш во разговор.
106. Кога одиш во посета на некого, нека стравот Божји биде во твоето срце и чувај ја устата своја за да се вратиш во својата ќелија спокен.
107. Мудриот човек добро знае како со себе ќе владее. Тој не брза да зборува, туку добро мери кога треба да зборува, а кога да слуша. Неукиот човек не чува тајна, не управува со јазикот и не го зауздува.
108. Кога си меѓу браќата, не зборувај премногу. Твоите прашања нека бидат кратки и изговорени со смирение.
109. Твоите зборови нека бидат благи и поучни. Постојано сеќавај се дека од говорот доаѓа или слава или срам.
110. Не зборувај раздразливо, туку твоите зборови нека бидат облечени во мусрост и разум, како и твоето молчење. Угледај се на нашите мудри отци чии зборови беа исполнети со мудрост и разум, исто како и нивното молчење.
111. Јазик твој нека е потчинет на разумот, зошто зборовите се спротивни на разумот, исто како бодливите шилци и иглите.
112. Избегнувај ја лагата, инаку таа од тебе ќе го истера стравот Божји.
113. Устата твоја нека секогаш зборува само вистина.
114. Нека тема на твоите разговори бидат добродетелите на Севишниот Бог. Со тоа ќе станеш достоен од Него да добиеш поголеми добра.
115. Не се распрашувај за лоши дела, туку своите внимание држи го подалеку од нив.
116. Не започнувај празни разговори и оние кои ги водат избегнувај ги за душата да не ти прими зло.
117. Презри ги залудните разговори за се што е светско.
118. Воздржувај се што можеш повеќе од шеги и забавни зборови.
119. Не викај и не зборувај многу гласно и брзо, зошто е напишано:”Кој многу зборува, нема да избегне грев” (Кн. Проп. 10, 14).
120. Не биди упорен и не ги наметнувај своите зборови во тебе да не влезе зло (злоба и расправии).
121. не се колни во не сомнителна, а камоли во сомнителна работа.
н) Во случај на патување
122. Кога некоја потреба те натера да одиш во град, немој да одиш сам.
123. Кога одиш по вода или паруваш, читај (Псалмите на памет) и размислувај.
124. Одејќин со браќата, понекогаш одвојувај се од нив за да го одржиш молчењето.
125. Одејќи по патот, не се врти лево или десно, туку со внимание пребирај по своите Псалми и со ум моли се на Бога. Немој да се побратуваш со жители на места каде се наоѓаш.
126. Не оди меѓу голем број на светски луѓе, но не имитирај ни фарисеи зошто тие се правеа за да се истакнат.
127. На жена не и дозволувај да ти се приближи. Не и дозволувај да влезе во твоја соба зошто по неа оди бура на помисли.
128. Со жена немој никогаш да јадеш и со младич не се дружи.
129. Кога ќе се појави потреба некаде да ноќеваш, внимавај да не се покриеш со некој друг под еден покривач.
130. Не легнувај на една рогозина со помлад од себе.
131. Не легнувајте по двајца на една рогозина, освен во случај на крајна потреба, иако се работи за твој татко или брат и тогаш со голем страв.
132. Не седи долго во манастирските гостилници.
УСТРОЈСТВО НА ВНАТРЕШНИОТ ЖИВОТ
а) Почетен принцип на животот – ревност
133. Биди ревносен во стекнување на доблести.
134. Чувај се да не се оладиш во љубовта кон Бога.
135. Не отстапувај од добри дела кои си ги започнал.
136. Не излегувај од патот на својата осаменост.
137. Не ги оставај напорите заради доблестите за да не станес мрзлив и немарен и за да не згрешиш во последниот час, туку љуби го Господа до самиот крај и ќе стекнеш милост.
138. Како Што урнатините надвор од градот им служат на сите за фрлање на смрдлива нечистотија, Така и душата на оној кој мрзеливо и млитаво го поминува својот самотен живот е депонија на сите страсти и гревовна нечистотија.
б) Правило на животот – волјата Божја во заповеди
139. Ако навистина си се предал на Бога, извршувај ги сите Негови заповеди и се што ти се наредува врши го работливо, не изоставувај ништо. ЗоШто ако нешто пропуштиш, нема да ти се простат претходните гревови. Ако цврсто решиш се да извршуваш (до положувањето на животот), биди уверен дека сите твои претходни гревови веќе простени.
140. Твоите мисли треба постојано да се бават со заповедите Господови ид а се погрижиш со сите сили за да ги извршиш. Не треба да оставаш ниту една за твојата душа да не се претвори во депонија на сите нечистотии.
141. Ако си започнал некоја работа и видиш дека не е по волјата Божја, веднаш напушти ја.
в) Цел – слава Божја
142. Постојано грижи се (преку тебе) да се прославува Отецот твој кој е на небото (Мт. 5, 16).
Потсетници – поттикнувачи на ревноста
За заветот и првобитниот жар
143. Не отстапувај од Бога заради распадливи работи, туку сеќавај се што си ветил кога во тебе гореше жарот на стремежот за богоугодување.
144. Погрижи се да не го заборавиш значењето на својата облека која ја облече на почетокот. Сети се на солзите на своето покајание кои тогаш си ги пролеал и брзо отскокни од лошите помисли кои тајно те поткрадуваат за да не бидеш вовлечен со нив во самите дела.
145. Постојани и искрено покај се и ниту на минута не се предавај на немарност и мрзливост.
За примерните ревнители
146. Не се огледувај на оние кои се послаби од тебе туку на оние кои се подобри од тебе.
147. Нека ти бидат образец и пример оние кои го љубат Бога со сето срце свое и постојано прават добри дела. Немој да се срамиш да ги прашаШ за животен совет бидејќи се совршени во доблестите.
148. Стои настрана од светски луѓе кои мислат светски и зборуваат само за земски работи.
вв) За ветените добра
149. Доколку исполнуваш се (заповедено), ќе добиеш наследство кое не го видело око, за кое не слушнало уво и на кое срце човечко не помислило (1. Кор. 2, 9).
150. Употреби ја светлината на познанието за да се удостоиш со родот на праведните, додека уште има време.
За смртта и Судот
151. Сети се дека твојата младост поминала (дека снагата се потрошила) и дека немоќта пораснала и дека веќе е време на твојот исход, кога ќе даваш одговор за сите свои дела. Знај дека таму ни брат нема да може да го откупи својот брат, ниту таткото да го избави синот.
152. Секогаш сеќавај се на излегувањето од телото и не ја испуштај мислата за вечната осуда. Доколку така постапиш, нема никогаш да згрешиш.
153. Мисли во себе и зборувај: Можеби овој ден ќе ми биде последен во овој свет” и никогаш нема дап огрешиш пред Бога.
154. За секој ден претпоставувај дека ти е последен во овој свет и ќе се зачуваш од гревови.
155. Својата ќелија претворија во темница, помислувајќи дека за тебе веќе се е завршено и дека веќе Ќе удри часот на твоето одрешување од овој свет.
156. Внимавај на себе за да не бидеш отфрлен во идниот век. Тешко на оние кои не се грижат, тие немаат надеж на спасение, ниту има кој д аим помогне.
Причинители за успех – благодатна Божја помош и лично усрдие и подвиг
Помош од горе привлечена со молитва
157. Нека нашиот Господ Исус Христос ни помогне да правиме се што му е угодно.
158. Пред се излевај постојана молитва и секогаш заблагодари на Бога за се што се случува со тебе.
159. Труди се да излеваш непрестани молитви со солзи за Бог да се сожали над тебе и од тебе да го соблече стариот човек.
160. Немој да престанеш да пролеваш (молитвени) солзи и Бог Ќе се сожали на тебе, олеснувајќи ти ги неволјите (заради кои твојата душа е тажна).
161. Дали сакаш да Му угодиш на Бога, тогаш предај се на Господ Исус Христос и Тој ќе те избави и заштити.
Лични подвизи и усрдност воопшто
162. Потруди се да ги исполниш подвизите кои ти ги предложувам: труд, сиромаштија, странствување, лишеност (нестекнување) и молчење. Тие ќе те направат смирен, а тоа ќе ти донесе простување на гревовите. Смирението се состои во тоа човекот себеси да се смета за голем грешник и да мисли дека ништо добро не прави пред Бога, дека сака молчење и да не смета на ништо, дека не е упорен пред никого и дека не настојува на своите зборови, дека ја одложува својата волја, дека лицето го спушта долу, дека смртта ја има пред очи, да се чува од лаги да не изговара празни зборови, да не приговара на старешината, трпеливо да ги трпи навредите и себе да се принудува на благодушно поднесување на сите тешкотии и непријатности во животот. Погрижи се брату, да ги исполниш овие правила за твојот живот да не биде неплоден.
163. Да отфрлиме се што дава одмор на телото. Овој живот не го преценуваме за да живееме во Бога кој во денот на Судот ќе не праша дали сме гладувале заради Него, дали сме биле жедни и сме трпеле соголеност, дали сме се смирувале, плачеле од длабочината на своето срце и дали самите сме се испрашувале за тоа дали сме достојни за Бога. И така да се смириме и тагуваме заради гревовите за да го најдеме Бога. Да го презреме телото за да ги спасиме своите души.
164. Избери труд и тој заедно со постот, молитвата и бдеењето ќе те избави од секое сквернување. Телесниот труд донесува чистота на срцето, а таа прави душата да принесува плод.
165. Засакај го милосрдието, облечи се во вера, не му допуштај на срцето да мисли зло, туку терај го за зло да враќа со добро, барај благост и ревнувај за сите прекрасни дела.
ѓ) Настројување на душата кое донесува успех
аа) Пребивање во Бога со страв, бодро внимание и оддалечување од гревот и светот
166. Нека твојата душа биде со Господ во секое време, а телото твое на земјата нека биде како статуа (безживотно).
167. Застани пред лицето на Господ со исправност.
168. Нека стравот Божји е секогаш пред нашите очи како и сеќавањето на смртта и одвраќањето од светот и се што е светско.
169. Умири го секој ден за да живееш, зошто кој се плаши од Бога ќе живее во векови.
170. Биди постојано работлив за да не паднеш во мрзливост и небрежност.
171. Се што е светско замрази и одвои го од себе. Во спротивно тоа тебе ќе те оддалечи од Бога.
172. Замрази се што е штетно за твојата душа.
бб) Трпење
173. Без разлика што преземаш, биди трпелив и Бог ќе ти помогне во сите твои дела, во се што се случува со тебе.
174. Внимавај да не бидеш малодушен.
175. Биди благодушен во се што правиш по волјата Божја.
176. Не тагувај поради лошите помисли кои те напаѓаат во ќелијата, зошто Господ нема да заборави никаков труд (преземан заради Него). Тоа ќе ти послужи за напредок и благодатта Божја ќе ти помогне.
177. Храброста не е ништо друго освен непоколебливост во вистината и спротивставување на непријателите. Ако не попуштиш, тие ќе се повлечат и повеќе нема да се покажат.
вв) Смиреност и плач
178. И дење и ноќе тагувај заради гревовите свои.
179. Запали го својот светилник со маслото на солзите.
180. Непрестано плчи заради своите гревови, како да имаш мртов човек во својата ќелија.
181. Нека лицето секогаш ти биде тажно за да во тебе се всели стравот Божји.
182. Не се сметај себеси за многу важен, туку предај се на плачот заради своите гревови.
гг) Смирение
183. Засакај го смирението и тоа ќе ги покрие сите твои гревови.
184. Биди смирен во сите денови од животот свој и стреми се кон се што е прекрасно.
185. Оној кој е послаб од тебе во добрите дела, сметај го рамен на себе, а оној кој е рамен на тебе, сметај го посовршен.
186. Не завидувај на оној кој напредува, туку сите луѓе сметај ги за подобри од тебе, за со тебе да биде самиот Бог.
187. Не се дружи со горди, туку со смирени.
188. Биди смирен во се: во однесување, во облекување, во седење, во стоење, во одење, во постела, во ќелија ив о целата нејзина опременост.
189. Не се радувај и не се насладувај ако почнат д ате фалат за твоите добри дела. Криј ги своите добри дела што можеш повеќе. Не си дозволувај воопшто да ги изнесуваш пред некои луѓе, потруди се луѓето да не те фалат.
190. Гледај да не се разгласи некое твое добро дело.
191. Ако некој невин те укори за некој грев, смири се и ќе добиеш венец.
192. Навикни го својот јазик да зборува: “Прости ми”. Ако постојано кажуваш: “Прости ми”, набрзо ќе достигнеш смирение.
194. Биди спремен при секој збор на навреда што Ќе го слушнеш да кажеш: “Прости ми”, затоа што таквото смирение ги урива сите замки на ѓаволот.
195. Знај дека смирението не е ништо друго туку сите луѓе да ги сметаш за подобри од себе. Цврсто во умот свој држи ја мислата дека си виновен за многу гревови. Главата нека ти е спуштена, а јазикот нека ти биде спремен на увредувачот да каже: “Прости ми, господару мој”. Нека постојаниот предмет на твоето размислување биде смртта.
196. Засакај го трудот, на сите биди покорен, устата нека ти биде заклучена – и ќе постигнеш смирение. Смирението пак ќе привлечат простување на сите твои гревови.
197. Пред се себе не се сметај за нешто важно. Тоа во тебе ќе го роди смирението. Смирението ќе ја роди науката (искуството и здравото мислење), а науката – верата. Верата ќе ја роди надежта, а надежта – љубовта, а љубовта ќе го роди согласувањето. Согласувањето ќе ја роди непроменливата постојаност (цврстината во доброто).
е) Подвигот на борбата со гревот
аа) Пред се со помислите
198. Истерај ги далеку од себе лошите помисли, предавајќи се на Бога, и Тој ќе те покрие со Својата десница.
199. Не оди по секоја своја помисла.
200. Не ги исполнувај своите помисли и желби.
201. Внимавај твојот ум да не се занимава со сеќавање на поранешните гревови, зошто може да се случи тие во тебе да се обноват.
202. Не обновувај ги во својот ум претходните гревови свои за да не се вратат во тебе. Биди уверен дека тие ти се простени во времето на твоето предавање на Бога и покајувањето и воопшто не се сомневај во тоа.
203. Престани да се сеќаваш ид а зборуваш за задоволствата и уживањата на кои си се предавал во времето на својата немарност. Дури немој да зборуваш: “Јас тоа сум правел” или : “Тоа сум нарушил”, зошто тоа може да те сплетка.
204. Немој да се сеќаваш на страстите на кои си се предавал во светот за похотата (која тие ја предизвикуваат) не се појави повторно и те соблазнува.
бб) Со разни порочни желби
205. Апостол Јован сите похотливости човечки ги сумира во три работи: се што е во светот – похотата на телото, похотата на очите и гордоста на животот (1. Јн. 2, 16). Телесната похота е полнење на стомакот со мноштво на разни јадења по што се јавува блудна нечистотија. Похотата на очите се однесува на вештачки добра. Окото човечко станува гордо и во неговото срце се вовлекуваат нечисти ликови. Гордоста на животот е љубовта кон светската слава (високо мислење за себе, самофалење и њед за пофалби од другите) која во нашиот ум се встоличнува поради суетните и минливи надворешни достоинства.
206. Чувај се од алчност и непослушност, а особено од прејадување, за да не се врзиш во замките на своите похоти. Тие, имено, од срцето го истеруваат стравот Божј ии го отстрануваат срамот од лицето, а својот љубител го предаваат на ниски и срамни дела кои оутѓуваат од Бога.
207. Соблечи го од себе гневот и облечи се во кроткост. Отфрли го од себе развратното око и земи едноставно (детско, чисто) око.
208. Биди далеку од гневот и чувај се од похоти, како всушност и од сите гревовни желби.
ВВ) Посебно – со сластољубие
209. Сластољубивиот човек (кој бара само пријатности) не е погоден за ниакво дело.
210. Немој да бидш сластољубив, затоа што Бог не слуша сластољубие.
211. Замрази го телото И неговите утехи затоа што се полни со зло.
212. Телото свое исцрпи го така да стане слично на тело кое лежИ на болничка постела.
гг) Со гневот И неговиот пород
213. Ако те нападне гнев, веднаш истерај го подалеку од себе, И ќе се радуваш низ целиот свој живот.
214. На никого не се лути И на сите простувај им.
215. Ако некој неправедно те прекори, немој да се распалуваш.
216. Биди мудар И устата на оние кои лошо зборуваат за тебе затворај ги со молчење.
217. Немој да се чудиш ако некој лошо зборува за тебе затоа што тоа е едно од лукавствата на нашите најголеми непријатели со кои тие се обидуваат да му попречат на човек да ја дознаат вистината.
218. Немој да бидеш брз на гнев и непамти го злото на оној кој те поттикнал на гнев.
219. Кога ќе доживееш увреда, немој да создадеш непријателство кон оној кој ти ја нанел, туку речи: Достоен сум целото братство да ме презре.
220. Не се жали и никого не навредувај.
221. Не враќај зло за зло, ниту увреда за увреда зошто Господ те смирува откако ќе види дека ти самиот не се смируваш.
222. Нека се молат и помладии постари да не биде попуштено и да паднат под тиранијата на гневот.
223. Оној кој го завртува другиот образ кон оној кој го удрил по едниот, веќе се израдувал на увредата. Господ Исус Христос никогаш нема да го напушти зошто е благ и им помага на душите кои трпат заради Него и кои го бараат. Тој им дава сила и крепост се додека не се утврдат во спокој (од страсти). И така, радувај се кога на тебе наидуваат неволји зошто после нив доаѓаат слатки плодови.
224. Немој да се плашиш од увреди од луѓе.
дд) Со останатите порочни движења на срцето кои го поткопуваат успехот – со осудување
225. Немој да го презираш братот кој згрешил, немој да се грозиш од него или да го осудуваш зошто самиот ќе паднеш во рацете на непријателите свои.
226. На никого не прави лошо ниту некого осудувај.
227. Не го завртувај своето уво за да слушнеш лошо за некој друг, туку биди снисходливо жалостив кон луѓето и ќе бидеш жив.
228. Никого не го осудувај зошто во тоа се состои падот.
229. Не го прекорувај својот брат дури и кога гледаш дека ги нарушува сите заповеди зошто инаку и самиот ќе паднеш во рацете на своите непријатели.
230. Никого од смртните не го осудувај за Господ да не се згрози од твоите молитви.
231. Никому не му ги изнесувај недостатоците пред очи.
232. Никого не го прекорувај заради неговата немоќ.
ѓѓ) Со суетата и воображеноста
233. Не разгласувај кога подаруваш.
234. Не се фали ако се предаваш на духовни подвизи.
235. Никому однапред не зборувај за доброто дело што намераваш да го направиш туку направи го молчејќи.
236. Кога ќе направиш некое доблесно дело, немој да се вообразуваш и не си зборувај во себе: јас тоа и тоа направив. Зошто ако вака правиш , нема да бидеш мудар.
237. Не ја сакај славата и во своето срце не задржувај самопофалување кое зборува: јас направив тоа и тоа. Во тоа и тоа напредував. Таквите помисли дишат со суета. Кој со нив е исполнет, станал престојувалиштен а нечисти духови.
ее) Со човекоугодувањето и лицемерието
238. Не ја оставај волјата Божја заради исполнување на човечка волја.
239. Не ги нарушувај заповедите од уважување на пријателството кон човек.
240. Не биди лицемер, дволичен, а уште помалку лажливец.
241. Погрижи се да бидеш праведен не само пред луѓето, туку и сам во себе биди мудар, кроток, благодушен, трпелив, ревносен и човекоњубив.
жж) Со гордост
242. Не се вознесувај со своите дела, без разлика какви се тие.
243. Немој да се вознесуваш во гордост и не се фали.
244. Гордоста далеку одгонува од себе. Сметај дека твоите ближни и сите луѓе се подобри од себе.
245. Нема поголемо безбожништво од другиот да го жалиш и да се воздигнуваш над другите.
246. Не се сметај за мудар, инаку твојата душа ќе стане горделива и ќе паднеш во рацете на своите непријатели.
247. Не се сметај себеси сезнајко и мудар (т.е. не вели: знам и сам, умеам сам да работам), инаку ќе пропадне твојот труд и твојот брод залудно ќе плови.
Заклучок
248. Кој не се држи за се што е пропишано, ќе го побуди Бога на гнев. Затоа сослушај ги овие зборови, сокри ги во срцето и знај дека со тие заповеди те предавам на Создателот. Ако ги сочуваш, ќе ликуваш со ангелите, а сите лоши духови ќе ги раниш со тага. Извршувај ги овие заповеди и Бог ќе биде со тебе, а ангелите ќе те следат. Душата ќе ти се исполни со мирисите на светите и со светлината наб лажените ќе засвети лицето твое. Ќе станеш светилиште на Бога, како и сите свети и конечно ќе го сретнеш Господа со веселба и радост. Ќе слушнеш глас кој зборува: Слуго добар и верен, во малку беше верен, над многумина ќе те поставам; влези во радоста на господарот свој (мт. 25, 21).
249. Не отстапувај ниту оде ден од овие упатства и Господ наш Исус Христот ќе те упокои и во мир ќе го доврши делото на кое си пристапил. Нашите совршени отци и оние кои ги подржуваат, станаа совршени исполнувајќи ги.
250. Доколку на кажаното сакаш да додадеш некое од добрите дела – додади, а на нашиот Господ Исус Христос постојано Му вознесувај благодарност.
251. Секоја ноќ облевај го својот кревет со солзи и натопувај ја својата постела, смирувајќи се пред Господ Исус Христос за Тој ги прости гревовите твои и те обнови, за да ти даде помош за правење на добри дела и наслетство на Своето вечно Царство.
Нему нека е пофалба, чест, слава и поклонение со Себлагиот Отец и Сесветиот Дух, сега, секогаш и во вечни векови. Амин.
МВПЦ-Ветлеем